Herdenking Markt voor Joden
Kindermonumenten
Op 3 november 1941 werd op bevel van de Duitse bezetter de speeltuin aan de Gaaspstraat een “Markt voor Joden”. Alleen hier mochten zij nog kopen en verkopen. Velen van hen werden vanaf deze plaats weggevoerd. Van de 17000 Joodse buurtbewoners werden 13000 vermoord. Voor hen en voor ons maakte Truus Menger het Kindermonument. Ed van Thijn onthulde het op 3 november 1986. Elk jaar op 3 november herdenken we de Markt voor Joden.
’s Morgens waren er de kinderen van de St Catharinaschool, ’s middags een workshop en de officiële herdenking.
Kindermonumenten
Dit jaar hadden we kindermonumenten als thema voor de herdenking gekozen. Overal in Nederland staan oorlogsmonumenten. Meer dan honderd daarvan gaan over kinderen. Achter elk monument zit een geschiedenis, zoals dat van de Kindertransporten in Vught, Keesje Brijde in Amsterdam, die doodgeschoten werd toen hij kooltjes aan het rapen was, de Bloemenkinderen, die de graven in Oosterbeek van omgekomen militairen verzorgen, de Sinti en Roma-families in Amsterdam.
Oorlogskind
Oorlogskind is een tentoonstelling die langs alle provincies in Nederland gaat. Op een DVD vertellen twaalf oorlogskinderen van toen (Armando, Ria, Ed, Rita, Hilda, Sylvie, Louk, Peter, Zoni, Ids, Ans en Corrie) elk hun eigen geschiedenis. War Child en Unicef portretteren twee kinderen (Nohm en Zamira) van nu, ook weer kinderen in oorlog. Ook deze tentoonstelling is een kindermonument. foto Jan met kinderen bij monument
St Catharinaschool
‘Ons’ kindermonument is ook het monument van de Sint Catharinaschool.
Zij onderhouden het monument.
De ‘lagere groepen legden bloemen Anass, Sabrina, Youssra, Oussana, Zineb, Oumaima, Mumajet, Jaber, Fatih, Ilyas, Daniel, Charisma, Ilham, Mick, Elif, Tuğçe, Abdoulaye, Redouan, Celeste, Sara, Fatima en Faria van groep 8 werkten mee aan het programma van de herdenking.
Workshop
In 1942 wordt begonnen met de bouw van Konzentrationslager Herzogenbusch, zoals kamp Vught officieel heette. In totaal worden ruim 31000 mensen tussen januari 1943 en september 1944 opgesloten in het kamp. Nationaal Monument Kamp Vught staat nu op een klein gedeelte van het kampterrein.
Er is een fraai en ruim expositiegebouw, buiten een maquette van het oorspronkelijke kamp, er is een barak nagebouwd, het crematorium staat er nog en aan het eind van het terrein sta je bij het kindergedenkteken van Teus van den Berg – Been.
Veel scholen brengen een bezoek aan Vught. Voor hen zijn speciale programma’s en lesmaterialen ontwikkeld. Elsbeth van Lohuizen en groep 8 van de Catharinaschool hebben met dit materiaal gewerkt. ’s Middags gaf zij een ‘digitale’ rondleiding.
Herdenking – Een stijlvolle bijeenkomst
Myra Kramer heette ons welkom en vatte nog een keer het waarom van de herdenking samen. De liedjes van de Catharinaschool – liedjes van een Unicef CD: afspraak is afspraak en een wereld zonder oorlog en geweld – over kinderrechten, spontaan weer live op de piano begeleid door Jos Smits.
Toespraak deelraadwethouder Paul Beving
Hij was onder de indruk van de workshop van Elsbeth van Lohuizen. De herdenking maar vooral de gebeurtenissen die we herdenken raken ‘mij’ heel sterk.
Een compliment voor de Catharinaschool, voor het werk van de leerlingen en voor de gehele school die elk jaar weer aandacht besteed aan de thema’s van Kindermonument. Een aanbeveling aan Kindermonument om door te gaan met hun werk. zeker ook met het gastvrij ontvangen van scholen en groepen uit Duistland.
Dank aan de speeltuin die een belangrijke bijdrage geeft de buurt leefbaar te houden.
Muzikale bijdrage
Dan de prachtige muzikale bijdrage van Catharina Payne en Jos Smits. Catharina zong op de piano begeleid door Jos ‘Signalen’ van Herman van Veen over de dwaze moeders op het plein wier kinderen verduisterd zijn en ‘Haï luli!’ (ach helaas) Een stemmig lied over een eenzaam dorpsmeisje wanhopig wachtend op haar geliefde.
Voordracht mevrouw Teus van den Berg – Been
Tot haar grote spijt was mevrouw van den Berg ziek; haar voordracht over het kindergedenkteken in kamp Vught werd voorgelezen door Henk ‘t Hooft.
Op 6 en 7 juni 1943 vonden de tragische kindertransporten plaats. Daarbij worden 1269 joodse kinderen uit kamp Vught, bijna allemaal vergezeld door een van beide ouders, via Westerbork gedeporteerd naar het vernietigingskamp Sobibor in Polen. Daar worden zij vrijwel direct na aankomst vermoord.
Voor hen ontwierp Teus van den Berg – Been het Kindergedenkteken. Op de sokkel staat de tekst: Het kind is er niet ….. En ik waar moet ik heen.
Rond het monument
Buiten schaarden we ons rond het monument. Krans- en bloemlegging en enig minuten stilte. Tot slot bedankte Jan Roomer op indrukwekkende alle aanwezigen ‘zijn’ kinderen, en een speciale groet voor de de Joodse mensen de mensen met een Moslimgeloof, voor hen was het ook Suikerfeest en voor alle Amsterdammers, ‘geniet’ van de vrije donderdag.
De hele buurt
De hele buurt was er, natuurlijk was de hele buurt er: geen onderscheid naar geloof of geen geloof, politiek recht of links of er tussenin, oud of jong, blank of donker, ras-Amsterdammer of afkomstig van elders, arm of rijk; gewoon iedereen dus.
Alle gasten waren welkom, maar sommigen waren extra welkom: de tijdgetuigen van Kindermonument ‘aangevoerd’ door Truus Menger. Mevrouw Lotty Huffener – Veffer; behalve initiatiefnemer van de Stichting Vriendenkring Kamp Vught is ze dat ook van het Kindergedenkteken. Zij heeft in 1999 het monument onthuld en is tot op de dag van vandaag bestuurslid van de Stichting. Tobias Trijtel en Ben Pijnappel, zij hebben nog als koopman de markt aan de Gaaspstraat gestaan. Nico van Hasselt buurtgenoot en deelraadslid; hij is Vught ontvlucht.
Veel aanwezigen hebben een binding met Vught, vaak omdat een familielid daar gevangen heeft gezeten; bittere herinneringen. Emmy Dinkgreve gaf ons het gedicht Verlangen dat haar vader Wim Dinkgreve in Vught maakte.