Herdenking Markt voor Joden 2004
De Tas van Eva
‘s Avonds op 3 november mailde Donald Speelman: “Een heel bijzondere dag loopt langzaam ten einde, een dag die nog lang in mijn gedachten zal blijven. Iedere keer weer word ik ontroerd door het vele werk dat op diverse vlakken door zo veel, onbaatzuchtige, vrijwilligers wordt uitgevoerd. Het Kindermonument is een monument om trots op te zijn, jullie werk is dat ook.”
Donald Speelman was onze eregast, spreker bij de herdenking en vraagbaak bij de workshop.
Het programma bestaat al en paar jaar uit drie onderdelen: ‘s Morgens komen de oudste groepen van de Catharinaschool naar de speeltuin, zij horen over het Kindermonument en kijken en luisteren naar het werk van hun groep 8 en leggen bloemen. Voor mensen uit het onderwijs, educatieve diensten, tijdgetuigen en belangstellenden is er een educatieve workshop hoe je nu aandacht kan besteden aan thema/s van Kindermonument en ‘s middags is er uiteraard de herdenking.
Workshop (documentaire de tas van Eva)
Ongeveer 30 deelnemers keken stil en geëmotioneerd naar de documentaire de Tas van Eva: het levensverhaal van Eva Kat, de moeder van de toen nog jonge Donald, die moest besluiten met Donald verder te vluchten nadat haar man Alex Speelman opgepakt was.
Elly Thuring – zij leidde de workshop – begon de gedachtewisseling hoe je met deze documentaire op school verder zou kunnen gaan.
De Catharinaschool
Bahar Alekozai, Khadija Belhadj, Lenny Bouwer, Jassine Calmaz, Kee Fong Choi, Abderrahim Dahmani, Chadia Darrazi, Kaan Durmus, Demie van Eijk, Latifa Elouali, Fadoua Errami, Jessica Kuipers, Mariska Leeuwe, Roisin van Lingen, Alladin Lotfi en Elif Uygur. Wat hebben ze hun best gedaan. Wat zullen hun ouders, hun meester Jan Roomer en de hele school trots op hen zijn.
De herdenking
Een volle zaal, vol met iedereen, echt iedereen. Speeltuinbestuurslid Myra Kramer herinnerde kort en krachtig aan de trieste oorzaak van het monument en heette allen en in het bijzonder de heer Trijtel – hij was nog koopman op de Markt voor Joden – welkom.
Daarna de bijdrage van de Catharinaschool, met gedichtjes, liederen en de toespraak van meester Jan Roomer. Hij ging ook in op de actualiteit – Theo van Gogh was de dag ervoor vermoord. Maak niet de fout om dit aan alle Marokkanen of nog algemener aan alle allochtonen te verwijten. In mijn klas zitten ook allochtone leerlingen, ze werken hard, ik ben trots op hen en ze verdienen een goede toekomst. Applaudisseer eens voor een familie, waar de ouders niet naar school konden gaan en dus analfabeet zijn, maar hun kinderen ronden wel een HBO of Universitaire studie af. Wat een enorme prestatie binnen één generatie.
Donald Speelman richtte zich in zijn toespraak vooral tot de kinderen. Zijn boek – de Tas van Eva – heeft hij eigenlijk voor zijn kinderen en kleinkinderen geschreven. Zij moesten toch hun familie kennen. Maar ik moet mijn verhaal vertellen zonder haat; haat mag je niet doorgeven. Aan het slot vroeg hij de Catharina-leerlingen om hem heen te gaan staan: Het geeft niet wat voor huidskleur je hebt, het geeft niet wat voor godsdienst je hebt, het gaat er om dat je opgroeit tot goede, fatsoenlijke mensen die met elkaar proberen er het beste van te maken. Leer van het verleden. Leef in het heden. Bouw aan een betere toekomst.
Tot slot stond iedereen rond het Kindermonument en herdachten we de Joodse slachtoffers uit de Rivierenbuurt.
Muziek
Het is al bijna een traditie: Catharina Payne, Bert Sanders, Jos Smits en Jan Verbeek verzorgen de muzikale bijdrage. Het maakt de herdenking extra bijzonder. Stijlvolle liederen van William Smyth en Kurt Weil. De Jiddische liederen waren precies op hun plaats.
3 november een dag na 2 november
De moord op Theo van Gogh was aanwezig bij de herdenking. Jan Roomer ging er in zijn toespraak op in. Donald Speelman deed dat ook bij de workshop. Hun oproep is duidelijk. “Die kinderen doen het beter dan wij”, zei een wat oudere bezoeker, triest gestemd over 2 november.
Duco Adema, uiteraard aanwezig bij de herdenking, schreef een brief over 2 november ‘de boel bij elkaar houden’. In zijn laatste alinea verwoordt hij waar Kindermonument voor staat.
Reacties
“Ik keek er (dvd) thuis met mijn kinderen (10, 12 en 14 jaar) naar. De oudste wilde hem al meteen mee naar school nemen om aan de geschiedenisleraar te laten zien. Echt napraten hebben we niet gedaan. Is dat niet vaak de eerste reactie: alleen maar stil worden.”
“Nogmaals dank voor de uitnodiging. Het was alleen maar een groot plezier, maar dat is niet het goede woord, om er bij te kunnen zijn. Ik vond het een indrukwekkende middag. De inzet van Jan Roomer en zijn leerlingen, de emoties van Donald Speelman, de aanwezigheid van tijdgetuigen en buurtgenoten.”
“Het was een waardige en zinvolle bijeenkomst. Ik vond het verhaal en de presentatie van Donald Speelman erg indrukwekkend en heel knap. De emotie, waar hij zelf mee rondliep, heeft hij in ieder geval op mij feilloos over gebracht. De manier waarop hij de overige ‘spelers’ in het drama neerzette was ook heel bijzonder. En dan weer een volle zaal in de speeltuin, ik ben blij dat ik er bij was.”
“Het was een mooie bijeenkomst daar in de Gaaspstraat. Ik ben in deze buurt opgegroeid, herinneringen aan vroeger kwamen bij me bovendrijven.”
